به گزارش خبرگزاری حوزه، ۱۷ ماه رجب سالروز بزرگداشت شهادت حضرت احمد بن موسی‌الکاظم (ع) ملقب به شاه چراغ است که بین سال‌های ۲۰۳ تا ۲۱۸ هجری قمری با فرمان مأمون عباسی و به دست قلتغ‌خان حاکم وقت شیراز به شهادت رسید.
سید امیر احمد (ع) ملقب به شاهچراغ و سیدالسادات فرزند امام موسی کاظم علیه‌السلام و برادر بزرگوار امام رضا (ع) است. ایشان برای دیدار با امام رضا (ع) راهی مشهد شد که سفرش در شهر شیراز نیمه‌تمام ماند و به دست عوامل مأمون عباسی به شهادت رسید.
فرزند ارشد امام موسی کاظم (ع) طبق برخی روایات و اسناد تاریخی
زمان تولد آن حضرت مشخص نیست اما در برخی روایات و منابع تاریخی آمده است که وی پسر ارشد امام هفتم، امام موسی کاظم (ع) است. همچنین مادر وی، مشهور به «ام احمد» است. روایت است ام احمد گرامی‌ترین زنان نزد امام موسی کاظم (ع) بودند و آن حضرت اسرار خود را به وی می‌گفتند.
چگونگی به امامت رسیدن امام هشتم و بیعت با حضرت رضا (ع)
درخصوص امامت بعد از امام موسی کاظم (ع) در کتاب اصول کافی آمده است که امام موسی کاظم (ع) نامه مهر و موم شده‌ای را به همسرش ام‌احمد داد و به او گفت: هر کس نزد تو آمد و این امانت را از تو طلب کرد بدان او امام و جانشین پس از من است. با او بیعت کن و گوش به فرمانش باش. پس از شهادت امام کاظم (ع)، امام رضا (ع) نزد ام احمد رفت و نامه و امانت پدر را طلب کرد، ام‌احمد نامه را به امام رضا (ع) داد و با ایشان بیعت کرد.
پس از شهادت امام موسی کاظم (ع) مردم به نزد حضرت احمد بن موسی‌الکاظم (ع) رفتند و با ایشان به عنوان امام هشتم بیعت کردند. حضرت احمد بن موسی الکاظم (ع) پس از بیعت مردم برروی منبر رفت و گفت: ای مردم جانشین پدرم و امام هشتم شیعیان برادرم رضا (ع) است و من دست بیعت با او می‌دهم و هرکس با من بیعت کرده با برادرم رضا بیعت کند.
هجرت امام رضا (ع) به خراسان و حرکت سادات و امامزادگان به سمت حضرت
پس از بیعت امت با حضرت علی بن موسی الرضا (ع) مأمون عباسی احساس خطر کرد و به بهانه ولایت عهدی‌اش امام رضا (ع) را مجبور به هجرت از مدینه به خراسان کرد. این هجرت سبب شد در آن مقطع زمانی امامزادگان و سادات بیشماری برای دیدار امام راهی خراسان شوند که بسیاری از این عزیزان در این مسیر توسط مأموران خلیفه عباسی به شهادت رسیدند.
سفر حضرت احمد بن موسی الکاظم (ع) به خراسان با کاروانی ۱۵ هزار نفره
حضرت احمد بن موسی الکاظم (ع) در حد فاصل سال‌های ۱۹۸ تا ۲۰۳ هجری قمری برای دیدار با امام رضا (ع) به همراه جمعی از خویشان و دوستان و دو برادر دیگرش به نام‌های محمد و حسین راهی خراسان شد. روایت است کاروان حضرت حدود ۱۵ هزار نفر بودند که سفر به خراسان را آغاز کردند.
در همین حین امام رضا (ع) توسط مأمون عباسی به شهادت رسید و در ادامه مأمون دستور داد خاندان پیامبر (ص) و دوست‌داران ایشان را هرکجا که هستند حاکمان سرکوب و به قتل برسانند. مأمون هنگامی که خبر حرکت حضرت احمدبن موسی‌الکاظم (ع) به سمت خراسان را شنید قاصدهایی را به نزد حاکمان شهرها فرستاد که یا ایشان را به شهادت برسانند یا به مدینه بازگردانند. قاصدهای مأمون به هرشهری که رسیدند حضرت از آنجا عبور کرده بود اما در شیراز پیش از رسیدن حضرت قاصد مأمون نزد قلتغ‌خان حاکم شیراز رسید و او با سپاهی به بیرون شهر رفت و راه را بر حضرت بست.
توقف حضرت در شیراز و حمله حاکم شیراز به کاروان احمد بن موسی‌الکاظم (ع)
در همین هنگام خبر شهادت امام رضا (ع) را به برادرش احمد بن موسی‌الکاظم (ع) دادند. آن حضرت می‌دانست راه بازگشتی به مدینه ندارد زیرا حاکمان دیگر شهرها هم قصد قتال ایشان را دارند. حضرت به یارانش گفت: اینها قصد کشتن ما را دارند و ما نه راه رفتن به خراسان را داریم و نه راه بازگشت به مدینه پس هرکس اگر راهی برای نجات جانش دارد از ما جدا شود زیرا ما به جهاد با حاکم شیراز خواهیم پرداخت.
هیچ یک از یاران و برادران حضرت حاضر به ترک ایشان نشدند و جنگی میان آنها و سپاه قلتغ‌خان در گرفت و آنها در سه مرحله نبرد سپاه قلتغ خان را شکست دادند و آنها نهایتاً به داخل شهر شیراز گریختند و دروازه‌های شهر را هم محکم بستند، حضرت و یارانش پشت دروازه‌های شهر اردو زدند.
شکست حاکم شیراز از احمد بن موسی‌الکاظم (ع) و طرح دسیسه برای کشتن حضرت
حاکم شیراز که راهی برای نجات خود نمی‌دید نقشه‌ای طراحی کرد و طی آن دروازه‌های شهر را باز کرد و تعدادی از جنگاوران نیرومندش را راهی مبارزه کرد و در این هنگام آنها به داخل شهر گریختند و در تعقیب آنان تعدادی از یاران حضرت به داخل شهر آمدند. در همین حال دروازه‌های شهر را بستند و با محاصره کسانی که وارد شهر شده بودند آنها را به شهادت رساندند.
به این صورت حاکم شیراز سپاه حضرت را پراکنده و از قدرت آنها کاست و نهایتاً به تعقیب حضرت احمد بن موسی الکاظم (ع) پرداخت و به آنها حمله کرد. روایت است حضرت مقاومت جانانه‌ای در برابر آنها کرد و به تنهایی شمار زیادی از دشمن را هلاک کرد.
شهادت مظلومانه حضرت احمد بن موسی‌الکاظم (ع) توسط عمال مأمون عباسی
دشمن که باز هم توان نبرد با حضرت را نداشت مخفیانه به محل استراحت حضرت رفت و در خانه‌ای که آنجا ساکن بودند شکافی ایجاد کردند و از این شکاف ناجوانمردانه حمله کردند و پس از زخمی کردن حضرت خانه را بر سر جناب احمد بن موسی‌الکاظم (ع) ویران و ایشان را مظلومانه به شهادت رساندند. که همین نقطه هم‌اکنون مرقد مطهر آن حضرت است.
اغلب مورخان در منابع و اسناد خود این‌گونه نوشته‌اند که بسیاری از امامزادگان مدفون در ایران یاران حضرت احمد بن موسی الکاظم و بازماندگان نهضت بزرگ ایشان هستند.
روایت است مرقد مطهر آن حضرت تا سال‌ها مخفی ماند و نهایتاً در زمان امیر مقرّب الدین مسعود بن بدر و بین سال‌های ۶۲۳ تا ۶۵۸ هجری قمری مرقد آن حضرت عیان شد و امروز پناهگاه شیعیان و عاشقان آل‌الله است.
فضائل و کرامات حضرت احمد بن موسی‌الکاظم (ع)
علما، مورخان و نویسندگان در شخصیت حضرت احمد بن موسی الکاظم او را انسانی شب‌زنده‌دار بخشنده، شجاع، پرهیزگار، عادل، دارای ثروت و شخصی با عزت معرفی کرده‌اند که چندین دوره قرآن کریم را کتابت و بسیاری از احادیث را با قلم خود نوشت و به روایت آنها پرداخت.
بنای شاهچراغ در دوره اتابکان فارس در سده ششم هجری قمری ساخته شد. در سال ۷۴۵ ه. ق. ملکه تاشی خاتون مادر شاه شیخ ابو اسحاق حاکم فارس آن را بازسازی و گسترش داد و در طول تاریخ هم این بنا بارها توسط مردم و حاکمان و شاهان ایران مورد بازسازی قرار گرفت.
۱۷ ماه رجب طبق برخی روایات و اسناد تاریخی سالروز شهادت آن حضرت است.
منابع
مرأة العقول (علامه مجلسی)
اصول کافی
شیراز نامه (زرکوب شیرازی)
ارشاد (شیخ مفید)
